Aanmeldingen geopend voor het ‘Compact Cities’ Partnerschap!

Steden, regio’s, EU-lidstaten, partnerlanden, koepelorganisaties en andere relevante stakeholders worden uitgenodigd om zich aan te melden voor het nieuwe Thematische Partnerschap 'Compact Cities' binnen de Europese Stedelijke Agenda (Urban Agenda for the EU – UAEU). 

Dit partnerschap brengt publieke en private partijen, stedelijke overheden, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties samen met als doel: het bevorderen van compacte, efficiënte en duurzame stedelijke ontwikkeling. Daarmee speelt het partnerschap in op de uitdaging van toenemende verstedelijking in Europa. 
 

Wat is een Thematisch Partnerschap binnen de Europese Stedelijke Agenda? 

De Europese Stedelijke Agenda is een samenwerkingsmodel tussen verschillende bestuurslagen en stakeholders om stedelijke vraagstukken beter te integreren in EU-beleid. Via Thematische Partnerschappen werken steden, regio’s, lidstaten, de Europese Commissie en andere partijen samen aan concrete stedelijke uitdagingen. Het doel is om stedelijke belangen steviger te verankeren in Europees beleid en te zorgen voor betere regelgeving, financiering en kennisdeling. 

Tot nu toe zijn er 20 Thematische Partnerschappen opgezet binnen de Europese Stedelijke Agenda. In 2023 werd het thema 'Compact Cities' als prioriteit vastgesteld in het Gijon-akkoord. Sindsdien is er veel werk verricht om het strategische belang van dit thema te verkennen. Een zogeheten Ex-Ante Assessment onderzocht hoe compacte steden kunnen bijdragen aan duurzame, veerkrachtige en inclusieve steden - met verbeterde toegankelijkheid, betere mobiliteit en meer gemengde functies. Deze analyse werd op 16 mei 2025 officieel goedgekeurd door de Directeuren-Generaal voor Stedelijke Zaken (DGUM). 
 

Strategische focus van het nieuwe Partnerschap 

Verspreide stedelijke groei ('urban sprawl') – gekenmerkt door lage dichtheid, autoafhankelijkheid en gefragmenteerde ontwikkeling – brengt aanzienlijke milieu, sociale en economische uitdagingen met zich mee. Denk aan hogere CO₂-uitstoot, stijgende infrastructuurkosten en toenemende ongelijkheid. Compacte stedelijke ontwikkeling biedt hier een oplossing voor door middel van begrenzing, verdichting en herontwikkeling. Dit draagt bij aan minder autogebruik, efficiënter ruimtegebruik en sterkere sociale samenhang. 

Stedelijke vormgeving is het resultaat van een complex samenspel tussen demografie, marktwerking, ruimtelijke ordening en bestuur. Het thema van dit partnerschap benadrukt daarom de cruciale rol van overheidsbeleid bij het vormgeven van compacte stedelijke gebieden. 
 

Hoe sluit dit thema aan bij de drie pijlers van de Europese Stedelijke Agenda? 

Er zijn verschillende verbanden tussen compacte steden en de drie pijlers van de UAEU: 

• Betere regelgeving: Effectieve kaders voor landgebruik en stedelijke ontwikkeling zijn cruciaal. Denk aan de richtlijn bodemmonitoring (nog in behandeling) en de Natuurherstelwet, die beide bijdragen aan vergroening van steden. Omdat ruimtelijke ordening geen EU-bevoegdheid is, is nationale betrokkenheid essentieel. 
• Betere financiering: De ontwikkeling van nieuwe EU-begrotingskaders biedt kansen om duurzame stedelijke ontwikkeling te ondersteunen via programma's zoals het European Urban Initiative (EUI) en InvestEU. Het New European Bauhaus (NEB) voegt een extra dimensie toe door financieringsprioriteiten te koppelen aan stadsplanning en ontwerp voor compacte steden. 
• Betere kennis: Het is belangrijk dat EU-beleidsmakers beter inzicht krijgen in de principes van compacte steden en dat deze concepten worden geïntegreerd in het bredere stedelijke beleidskader. Door kennisdeling te versterken en initiatieven goed af te stemmen op beschikbare financieringsinstrumenten en regelgeving, kunnen compacte steden beter worden ingebed in EU-strategieën. 
   

Waarom deelnemen? 

Deelname aan een Thematisch Partnerschap biedt een unieke kans om te werken aan innovatie, beleidsvernieuwing en concrete acties die goed zijn voor zowel het milieu als de samenleving. De partnerschappen faciliteren samenwerking tussen verschillende bestuurslagen en sectoren, waardoor betrokken partijen gezamenlijk kunnen werken aan structurele verandering. Ze bieden een platform voor kennisuitwisseling, beleidsontwikkeling en lobby voor betere regelgeving, financiering en samenwerking. 

Tijdens het partnerschap worden gezamenlijke thema’s en acties vastgesteld in een Actieplan. Dit actieplan is het belangrijkste eindproduct van het partnerschap en bevat een duidelijke roadmap voor de uitvoering van elke actie (stappen, activiteiten, tijdslijnen, middelen en verantwoordelijke partners). 

Bekijk deze korte video om te zien hoe huidige partners hun deelname aan de Europese Stedelijke Agenda ervaren. 
 

Hoe aanmelden? 

Steden van alle groottes, regio’s, lidstaten, partnerlanden en andere stakeholders kunnen zich aanmelden via het officiële aanmeldformulier. 

Deadline: Aanmeldingen moeten uiterlijk op 1 oktober 2025 om 14:00 CEST zijn ingediend. 

Meld je aan om partner te worden van het thematische partnerschap over ‘Compact Cities’ 

Op 3 september vindt een online seminar plaats waarin geïnteresseerden worden geïnformeerd over het aanmeldproces, wat deelname inhoudt en de specifieke details van het Compact Cities Partnerschap. Registreer hier. 
 

Ondersteuning vanuit het European Urban Initiative (EUI) 

Partnerschappen worden ondersteund door het EUI-secretariaat. Elk partnerschap krijgt een vaste Thematisch Partnerschap Officer (TPO) toegewezen, die fungeert als contactpersoon en operationele begeleiding biedt bij planning, management en monitoring. 

Daarnaast is er toegang tot externe experts en is er financiële ondersteuning beschikbaar voor kleine en middelgrote steden om deel te nemen aan bijeenkomsten en capaciteitsopbouw.